Almancada Şimdiki Zaman
Almancada şimdiki zaman yani Das Präsens olarak biliniyor. Almanca şimdiki zaman konusu her dilde olduğu gibi en çok kullanılan zamanlardan biridir.
Präsens, Almancadaki şimdiki ve geniş zamandır. Diğer bir anlatımla, Türkçedeki gibi ayrı bir geniş zaman yoktur. Dolayısıyla Präsens Türkçeye hem şimdiki, hem de geniş zaman olarak aktarılabilir. Türkçedeki zaman eki: -ıyor, -iyor, -uyor, -üyor; -r, -ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür.
Almancada Das Präsens Konusu
Almancada Das Präsens konusu için şöyle diyebiliriz, zamanları bildirmek için fiilleri kullanırız. Öncelikle Präsens ile hem şimdiki zaman hem de geniş zaman anlatılabilmesinden ötürü bu iki zamanın bilmenizi istiyoruz
Şimdiki zaman, şimdi olan, yani sözü söylediğimiz an devam etmekte olan bir iş, hareket veya oluşu anlatmak için kullanılır. Türkçede bir fiili geniş zaman yapmak için fiilin köküne “-yor’ eki eklenir.
Ayrıca buna işi, hareketi veya oluşu yapan şahsı gösteren bir takı eklenir (Ben Yapıyorum). Almancada da fiillerin şimdiki zaman olduklarını ifade etmek için fiil köküne çeşitli ekler getirilir.
Geniş Zaman, eylemin belirttiği işin her zaman yapıldığını, yapılmakta olduğunu, gelecekte de yapılacağını bildirir. Türkçede bir fiili bu zamana sokmak fiilin köküne “-ar’ eki konur Bu özelliğiyle bir bakıma geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanı da kapsar.
Benzer şekilde işi, hareketi veya oluşu yapan şahsı gösteren bir takı eklenir. Almancada ayrı bir geniş zamanı olmaması sebebiyle şimdiki zaman, geniş zaman gibi kullanılabilmektedir.
Ayrıca bazı durumlarda gelecek zaman ifadeleri de oluşturmak mümkün. Almanlar günlük konuşmalarında gelecek ifadeleri içeren cümleler kuracakları zaman genellikle Präsens kullanmayı tercih ederler.
Ancak bald (yakında), gleich (hemen), morgen (yarın), übermorgen( yarından sonra), in der nächsten Woche (gelecek hafta), im nächsten Jahr (gelecek yıl) gibi zaman zarflarının kullanıldığını dikkate almalı. Yani Eylemin gerçekleştirileceğinden eminsek, Präsens’i kullanmak daha doğrudur.
Almancada Şimdiki Zaman Fiil Çekimleri
Tekrar etmekte fayda var Almancada ayrı bir geniş zaman kullanımı yoktur. Das Präsens ile iki durum da kullanılabilir. Cümlenin anlamına göre doğru çeviriyi yapmakta fayda var. Türkçe olarak geniş zaman kullanımında olan bir cümle Präsens ile kullanılabilir.
Anlamını merak ettiğimiz bir fiili sözlükte baktığımızda onları çekimsiz halde buluruz. İşte bu çekimsiz hale mastar hali denir. Mastar haldeki fiiller -en (kommen) ya da -n (wandern) ile biterler. Mastar son eki atıldığında da geriye fiilin kökü kalır (- komm, – wander).
Almancada Düzenli Fiillerde Fiil Çekimleri
Hangi eke ihtiyacımız olduğu eylemi gerçekleştiren şahıs zamirlerine bağlıdır. Böylece düzenli fiilleri onların çekimli halleriyle de ezberleme derdinden kurtulmuş olacağız.
Ayrıca fiil kökünde de herhangi bir ses değişimi de olmaz. Aşağıdaki tablolarda şahıs zamirlerine göre düzenli fiillerin aldıkları ekler gösterilmiştir.
| ich | du | er/sie/es | wir | ihr | sie/Sie |
| -e | -st | -t | -en | -t | -en |
| ich | du | er/sie/es | wir | ihr | sie/Sie |
| -e | -st | -t | -n | -t | -n |
Almancada görüldüğü üzere Şimdiki Zaman yapmak için fiilin köküne eklenen takılar aynıdır. Bazı fiillerde bu durum farklılık gösterilir. Ayrıca düzensiz fiillerin çekiminde de farklılıklar görülmektedir.
Almancada düzenli fiillerin çekimleriyle alakalı yaygın kullanılan fiillerden yapılan örnekler aşağıdaki tabloda verilmiştir;
| Öffnen | Açmak | |
| ich | öffne | açıyorum |
| du | öffnest | açıyorsun |
| er | öffnet | açıyor |
| sie | öffnet | açıyor |
| es | öffnet | açıyor |
| wir | öffnen | açıyoruz |
| ihr | öffnet | açıyorsunuz |
| sie | öffnen | açıyorlar |
| Sie | öffnen | açıyorsunuz |
| Machen | Yapmak | |
| ich | mache | yapıyorum |
| du | machst | yapıyorsun |
| er | macht | yapıyor |
| sie | macht | yapıyor |
| es | macht | yapıyor |
| wir | machen | yapıyoruz |
| ihr | macht | yapıyorsunuz |
| sie | machen | yapıyorlar |
| Sie | machen | yapıyorsunuz |
| Ich | lerne |
| Du | lernst |
| Er/sie/es | lernt |
| Wir | lernen |
| Ihr | lernt |
| sie | lernen |
| Sie | lernen |
| Ich | lern-e. | Ben öğreniyorum. / Ben öğrenirim. |
| Du | lern-st. | Sen öğreniyorsun. / Sen öğrenirsin. |
| Er/sie/es | lern-t. | O öğreniyor. / O öğrenir. |
| Wir | lern-en. | Biz öğreniyoruz. / Biz öğreniriz. |
| Ihr | lern-t. | Siz öğreniyorsunuz. / Siz öğrenirsiniz. |
| sie | lern-en. | Onlar öğreniyorlar. / Onlar öğrenirler. |
| Sie | lern-en. | Siz öğreniyorsunuz. / Siz öğrenirsiniz. |
Almancada Düzensiz Fiillerde Fiil Çekimleri
Bu tür fiillerin fiil köklerinde ses değişikliği olmaktadır. Bazı fiiller (örneğin, kommen) şimdiki zaman çekiminde her ne kadar düzenli fiiller gibi çekimlense de geçmiş zaman çekimlerinde kök değişimi meydana gelmektedir ve bu da fiili karışık fiiller olarak adlandırılan düzensiz fiil yapmaktadır. Bu yüzden fiillerin diğer zamanlardaki çekimlerini de bilmek önemlidir.
Fiil çekimlerinde özel bir durum gösteren fiiller de bulunduğunu söylemiştik. Her düzensiz fiil için bu farklı şekillerde olabilmektir. Bu fiillerin çekimlerinde genellikle ikinci ve üçüncü şahıslarda bir değişiklik görülmektedir;
- Fiil kökü -d veya -t ile biterse ikinci ve üçüncü şahıslarda -e kaynaştırma harfi fiil kökü ile şahıs eki arasına eklenir.
- Fiil kökü -m veya -n ile biterse (Fiil kökü -m veya -n ile bittiğinde fiil kökü tek hece olarak okunuyorsa sadece ikinci ve üçüncü şahıslar -e kaynaştırma eki almaz, ama tek hece olarak okunamıyorsa fiil kökü adı geçen şahıslarda şahıs eki arasına -e kaynaştırma eki alır.) ikinci ve üçüncü şahıslarda -e kaynaştırma harfi eklenir.
- Sonu –eln ile biten fiillerde şimdiki sadece birinci tekil şahısta fiil kökünün sonuna -e şahıs eki getirilmez. Bunun yerine fiil kökündeki -e ile -l yer değiştirir.
- Fiilin kökü -s, -ss(ß), -z ve -x ile biterse sadece ikinci tekil şahısta -st şahıs eki yerine -t getirilir.
- Bazı fiillerde de fiil kökündeki sesli harf ikinci ve üçüncü tekil şahıslarda değişikliğe uğrar; e–> i & ie, a–> ä, au–> äu, o–> ö şeklinde bir değişiklik olur.
Diğer şahıslar için yapılan fiil çekimlerinde ise düzenli fiiller için geçerli olan kurala uygun bir şekilde çekimlenmektedir.
| essen | yemek | |
| ich | esse | yiyorum |
| du | isst | yiyorsun |
| er/sie/es | isst | yiyor |
| wir | essen | yiyoruz |
| ihr | esst | yiyorsunuz |
| sie | essen | yiyorlar |
| Sie | essen | yiyorsunuz |
| sprechen | konuşmak | |
| ich | spreche | konuşuyorum |
| du | sprichst | konuşuyorsun |
| er/sie/es | spricht | konuşuyor |
| wir | sprechen | konuşuyor |
| ihr | sprecht | konuşuyor |
| sie | sprechen | konuşuyorlar |
| Sie | sprechen | konuşuyorsunuz |
Öznesi Tekil veya Çoğul İsim Olan Almancada Fiil Çekimleri
Bir cümlenin öznesi şahıs zamiri değil de tekil, çoğul ya da özel isim olabilir. Özne olan isim tekilse cümlede fiilin üçüncü şahısla (er, sie, es ile) kullanılan şekli yer alır. Özne çoğulsa fiilin kendisi değiştirilmeden kullanılır.
- Anna spielt seit zwei Jahren Gitarre.
Anna iki senedir gitar çalıyor. - Thomas und Anna arbeiten.
Thomas ve Anna çalışıyor.
Almanca Şimdiki Zaman – Geniş Zaman Örnek Cümleler
Kommen – gelmek fiiliyle geniş/şimdiki zamanda cümle kurulumuna bakalım.
- Wir kommen Morgen. – Biz yarın geliyoruz.
- Sie kommen Heute. – Bugün geliyorsunuz. (Çekiminden anlaşılıyorki saygın olan siz.)
- Ich komme nach Hause. – Ben eve geliyorum.
- Ich spiele Guitarre.
Ben Gitar çalıyorum. - Du spielst Guitarre.
Sen gitar çalıyorsun. - Er lernt Turkisch.
O (erkek) Türkçe öğreniyor. - sie lernt Turkisch.
O (kadın) türkçe öğreniyor. - Wir trinken Milch.
Biz süt içiyoruz. - Ihr trinkt Milch.
Siz süt içiyorsunuz. - Wir schreiben.
Biz yazıyoruz. - Du schreibst.
Sen yazıyorsun.
Aşağıdaki örnekte, cümlelerdeki fiil çekimlerini yapınız.
- Wir ………………………(lernen) Deutsch. (Biz Almanca öğreniyoruz.)
- Ihr……………………….(spielen) Guitarre. (Siz gitar çalıyorsunuz.)
- Er………………………..(kaufen) Buch. (O kitap alıyor.)
- Ich………………………(suchen) mein Lehrer. (Öğretmenimi arıyorum.)
Cevaplar (lernen, spielt, kauft, suche)
Almanca Şimdiki Zaman Cümleleri
Almanca şimdiki zaman cümleleri, Präsens eylemin birinci halinden, yani mastar halinden yapılır. Eylem mastar eki kaldırıldıktan sonra kişilere göre ekler getirilir:
ich: geh-e (ben gid-iyor-um)
du: geh-st (sen gid-iyor-sun)
er/sie/es: geh-t (o gid-iyor)
wir: geh-en (biz gid-iyor-uz)
ihr: geh-t (siz gid-iyor-sunuz)
sie: geh-en (onlar gid-iyor-lar)
Sie: geh-en (siz gid-iyor-sunuz) -nezaket-
Almancada düzenli fiiller olduğu gibi, düzensiz fillerde bulunmaktadır. Ve bunlar ezberlenmelidir.
Öneğin: “sehen” fiili düzensiz bi fiildir, aşağıda sehen fiilinin çekimlenmesini görelim;
ich: seh-e (ben gör-üyor-um)
du: sieh-st (sen gör-üyor-sun)
er/sie/es: sieh-t (o gör-üyor)
wir: seh-en (biz gör-üyor-uz)
ihr: seh-t (siz gör-üyor-sunuz)
sie: seh-en (onar gör-üyor-lar)
Sie: seh-en (siz gör-üyor-sunuz)
Şimdide prasens’ın kullanım alanlarını inceleyip örneklerle görelim;
- şimdiki zamanda geçerli olan gerçekler ve durumlar:
– Das ist eine Katze. / Bu bir kedi. (sein)
– Ich bin Krank. / Ben hastayım. (sein)
- Alışkanlıklardan ve genel kurallardan bahsederken:
– Jeden Samstag geht er ins Kino. / O her cumartesi sinemaya gider.
– Die Sonne geht im Osten auf. / Güneş doğudan doğar.
- Uzun zamandır yapmakta olduğunuz şeylerden bahsederken:
– Sie spielt shon seit 5 Jahren Gitarre. / O beş senedir gitar çalıyor.
- Gelecekte olan fakat planlanmış aktivitelerden bahsederken:
– Nachsten Donnerstag fliegen wir nach İstanbul. / Önümüzdeki perşembe günü İstanbul’a uçacağız.
– Morgen backe ich einen lecker Kuchen. / Yarın lezzetli bir pasta yapacağım.
- Şimdiki zamanın kullanıldığı alanlarda:
– Sie schreibt gerade einen Brief. / O şimdi bir mektup yazıyor.
– İch gehe jetzt in die Schule. / Şimdi okula gidiyorum.
