Almancada Edilgen Çatı (Futur I-II)
Almancada Edilgen çatı konusu yani Passiv im Futur (Futur I ve Futur II) ile yapılan edilgen çatının anlatımı yapılacaktır. Dersten yüksek verim alabilmek adına ilk konu olan Passiv Präsens konularına bakmanız gerekiyor.
Almancada Passiv im Futur
Almancada Edilgen Çatı
Kısa bir hatırlatma amacıyla ile etken ve edilgenlik kavramlarını açıklayalım.
Bildiğiniz üzere bir cümlede özne varsa ve bu özne cümledeki fiilin gösterdiği işi yapıyorsa buna Aktiv (Etken) bir cümle denir.
Buna karşılık yüklemde belirtilen işi gerçekleştiren öznenin belirli olmadığı, işin kim tarafından yapıldığı tahmin edilemediği cümleler ise Passiv (Edilgen) bir cümledir.
Passiv im Futur I
Futur I gelecek zamanı ile Passiv yapılırken Futur yardımcı fiili werden kişi zamirlerinin şimdiki zaman (Präsens) formatında çekimlenir. Passiv’in yardımcı fiili ise mastar (yalın) halde cümlenin sonunda yer alır.
Cümlenin ana fiili ise partizip perfekt formatına sokulur ve werden yardımcı fiilinden hemen önce kullanılır.
| ich | werde |
| du | wirst |
| er/sie/es | wird |
| wir | werden |
| ihr | werdet |
| sie/Sie | werden |
Aşağıdaki tabloda etken cümlelerin edilgen hale dönüşümü gösterilmiştir:
- Aktivsatz
(Etken Cümle)Meine Mutter wird das Essen kochen.
Annem yemek pişirecek.(Passivsatz) - Edilgen Cümle
Das Essen wird gekocht werden.
Yemek pişirilecek.
Fark edileceği üzere edilgen cümlelerde özne arka planda kalmaktadır. Ancak özne gösterilmek isteniyorsa da von edatı kullanılır. Böylece bir işin kimin tarafından yapıldığı gösterilmiş olur. Yalnız dikkat edilmesi gereken bir husus var; von edatı daima -e hali (Dativ) ile kullanılır.
Ancak özne bir işi yapan değil de aracı ise o zaman von edatı yerine durch edatı kullanılır. Von edatına kıyasla durch ise daima ismin -i hali (Akkusativ) ile kullanılır.
Kısaca özetlersek; bir iş bir kişi tarafından yapılıyorsa von edatı, eğer işi yapan kişi bir aracı ise ya da söz konusu iş kişilerin dışında biri tarafından yapılıyorsa durch edatı kullanılır.
- Mein Vater wird vom Arzt operiert werden.
Babam doktor tarafından ameliyat edilecektir.- Thomas wird von Johan geschlagen werden.
Thomas, Johan tarafından dövülecek.- Die Nachricht wird durch einen Boten überbracht werden.
Mesaj bir elçi vasıtasıyla iletilecek.
Her etken cümle, edilgen bir cümleye dönüştürülememektedir. Haliyle etken bir cümleyi (Aktivsatz), edilgen bir cümleye dönüştürürken cümledeki fiilin geçişli olup olmamasına bakılır.Eğer etken cümledeki fiil geçişsiz (intransitiv) bir fiil ise bu cümle edilgen bir cümleye dönüştürülemez. Etken cümlenin edilgen bir cümleye dönüştürülebilmesi için muhakkak geçişli (transitiv) bir fiilin olması ve bu fiile bağlı bir nesne (Akkusativobjekt) olması gerekmektedir.
Etken cümledeki nesne, edilgen cümleye dönüştürüldüğünde özne (Subjekt) olduğu için haliyle -i halinde kalmaz ve yalın hale (Nominativ) geçer.
| Aktivsatz (Etken Cümle) | Er wird den Schlüssel (Akkusativobjekt) funden. O, anahtarı bulacak. |
| (Passivsatz) Edilgen Cümle | Der Schlüssel (Subjekt) wird von ihm gefunden werden. Anahtar onun tarafından bulunacak. |
Passiv im Futur II
Bu zaman, Almancada biraz karmaşık gelebilir, ancak mantığını anladığımızda kullanımı kolaylaşır.
Temel Yapı:
Futur II Passiv, temel olarak şu yapıdan oluşur:
- werden (yardımcı fiil, çekimli)
- Partizip Perfekt (ana fiilin geçmiş zaman ortacı)
- worden (yardımcı fiil, değişmez)
- sein (yardımcı fiil, değişmez)
Formül:
werden + Partizip Perfekt + worden + sein
Anlamı:
Bu yapı, gelecekte belirli bir zamana kadar tamamlanmış olacak bir eylemin edilgen halini ifade eder. Yani, eylemi yapan değil, eylemden etkilenen vurgulanır.
Almancada Edilgen Çatı Örnekler:
- Aktif: Man wird das Haus bis zum nächsten Jahr renovieren. (Ev, gelecek yıla kadar yenilenecek.) Passiv im Futur II: Das Haus wird bis zum nächsten Jahr renoviert worden sein. (Ev, gelecek yıla kadar yenilenmiş olacak.)
- Aktif: Die Firma wird die Produkte bis Ende des Monats liefern. (Firma, ürünleri ay sonuna kadar teslim edecek.) Passiv im Futur II: Die Produkte werden bis Ende des Monats geliefert worden sein. (Ürünler, ay sonuna kadar teslim edilmiş olacak.)
- Aktif: Jemand wird die E-Mail bis morgen beantworten. (Biri, e-postayı yarına kadar cevaplayacak.) Passiv im Futur II: Die E-Mail wird bis morgen beantwortet worden sein. (E-posta, yarına kadar cevaplanmış olacak.)
Dikkat Edilmesi Gerekenler:
- “werden” fiili çekimlenir: Cümledeki özneye göre “werden” fiili çekimlenir (ich werde, du wirst, er/sie/es wird, wir werden, ihr werdet, sie/Sie werden).
- “worden” ve “sein” değişmez: Bu iki yardımcı fiil, cümle içinde her zaman aynı kalır.
- Partizip Perfekt: Ana fiilin Partizip Perfekt hali kullanılır. Düzenli fiillerde “-t” takısı, düzensiz fiillerde ise özel formlar kullanılır.
- Cümle Yapısı: Genellikle zaman zarfları (bis morgen, bis zum nächsten Jahr vb.) ile birlikte kullanılır.
Almancada Edilgen Çatı Olumsuz Cümleler:
Olumsuzluk “nicht” kelimesi ile sağlanır ve genellikle “werden” fiilinden sonra gelir.
- Das Haus wird bis zum nächsten Jahr nicht renoviert worden sein. (Ev, gelecek yıla kadar yenilenmemiş olacak.)
Almancada Edilgen Çatı Soru Cümleleri:
Soru cümlelerinde “werden” fiili cümlenin başına gelir.
- Wird das Haus bis zum nächsten Jahr renoviert worden sein? (Ev, gelecek yıla kadar yenilenmiş olacak mı?)
Almancada Edilgen Çatı Özet:
Futur II Passiv, gelecekte tamamlanmış olacak bir eylemin edilgen halini ifade eder. Yapısı biraz karmaşık olsa da, mantığını anladığımızda kullanımı kolaylaşır. “werden” fiilinin çekimine, Partizip Perfekt kullanımına ve “worden” ile “sein” yardımcı fiillerinin sabit kalmasına dikkat etmek önemlidir.
Umarım bu açıklama, “Passiv im Futur II” konusunu daha iyi anlamanıza yardımcı olmuştur. Başka sorularınız varsa, lütfen çekinmeyin!
İlginizi Çekebilir:
